مهاتما قاندی, اینسان و تئکنولوژی

مهاتما قاندی, اینسان و تئکنولوژی

· ایقتیصادییات و اخلاق آراسیندا آییریجی بیر خطین اولدوغونو قبول ائتمه دیگیمی اعتیراف ائتمه لییم. ایقتیصادی چالیشمالار بیر فردین و یا بیر میلتین اخلاقی آساییشینه ضرر وئررسه، اخلاقا ضیدیر. بو اوزدن ده بو نؤوع ایقتیصادی فعالیتلر گوناهدیر. بیر اؤلکه نی باشقا بیر اؤلکه نین ایقتیصادی فعالیتی اؤز سؤمورگه سینه دؤنوشدورورسه، بو دا اخلاقا ضید اولان دورومدور.

· ایقتیصادی فعالیتلرده بللی ائدیلن آماجلار اینسانین موتلولوغونو و ریفاهینی تامین ائتمکله برابر اخلاقی و فیکری گلیشمه لره ده ایمکان ساغلامالیدیر. اخلاقی اؤزللیکلری روحانی سؤزو ایله ائشانلامی اولاراق قوللانیرام. بو هدف دئسئنترال بیر یؤنته مله، یعنی مرکزه باغلی اولماماقلا گئرچکلشه بیلر. غئیری-آقرئسسیولیگی قبول ائتمیش بیر توپلومدا ایقتیصادی و ایرادی سیستئم اولاراق مرکزچیلیک قبول ائدیله بیلمز.

· بو گؤروشومو آچیقجا سؤیله مه لی یم کی، گرَگیندن داها آرتیق اورَتیم خولیالاری دونیاداکی بؤحرانلاری دوغورماقدادیر. بیر آن خیال ائده لیم کی، ماکینالارین اورَتیمی بشرین بوتون احتییاجلارینی برطرف ائده بیلر. آنجاق یئنه ده بیر سورون چؤزولمه میش قالاجاق. یعنی اورَتیم بللی یئرلرده اورَتیله جک. بو اوزدن ده اورونلری باشقا یئرلره چاتدیرماق اوچون داغیتیم دوزه نی گرَکه جکدیر. آنجاق اورَتیم دَییشیک یئرلرده گئرچکلشرسه، بو سورون کندیلیگیندن چؤزولموش اولور. بو دورومدا دولاندیریجیلیق و ائحتیکار اوچون ده فورصت قالمایاجاقدیر.

· ماکینالارین سورَکلی بولجا اورَتمه لری توکه تیجیلرین گئرچک احتییاجلارینی گؤز اؤنونده بولوندورماز. بول اورَتیم اؤز-اؤزونه یاخشی بیر ایش اولسایدی، او زامان سونسوزا قدر اورَتیمی آرتیرماق اولاردی. آنجاق بول اورَتیمین ده اؤز ایچینده بیر سینیری نین اولدوغونو سوموت (مشخص) شکیلده گؤرمک مومکوندور. بوتون اؤلکه لر بول اورَتیم (تولید) سیستئمینی قبول ائدرلرسه، توکه تیم (مصرف) اوچون بؤیوک بازارلارا احتییاج اولمایاجاق. بو اوزدن بول اورَتیم بیر یئرده دورمالیدیر.

· صنایئعلشمه نین هر اؤلکه اوچون لازیم اولدوغونو دوشونمورم. باشقا اؤلکهلرله قییاسدا هیندیستان اوچون صنایئعلشمه داها آز لازیمدیر. باغیمسیز هیندیستان ساده و شرفلی یاشام بیچیمینی سئچه رک، کیچیک ال صنایئعسی و تاریم ایشلری آراجییلا دونیا باریشینا قاتقیدا بولونا بیلر. هر گون بیزه قبول ائتدیریلن قارماشیق ماددی حیات بیچیمی ایله بؤیوک دوشونجه لر اویوملو اولا بیلمزلر. نجیب یاشاماق صنعتینی اؤیرندیگیمیزده حیاتین بوتون گؤزل اینجه لیکلرینی گؤرمک مومکون اولور. تهلوکه لی یاشام بیچیمینده هیجانلار اولا بیلر. آنجاق تهلوکه و تهلوکه لی یاشام آراسینداکی فرقی آنلامالیییق. ییرتیجی حئیوانلارلا و وحشی آداملارلا دولو اولان بیر اورماندا اوزرینده هئچ بیر سیلاح اولمادان، سادجه تانرییا گوونه رک یاشاماغا جورأت ائدن بیر آدام تهلوکه ایله قارشی- قارشییادیر. آنجاق یوکسکلیکده یاشایان بیر آدام اینسانلارین حئیرتلی آلقیشینی قازانماق اوچون اؤزونو آشاغی آتیرسا، تهلوکه لی حیات شکلینی سئچمیشدیر. بیرینجی آدامین حیاتیندا بؤیوک بیر آماج وار، ایکینجی آدامین حیاتیندا هئچ بیر آماج یوخدور.

· ایندیکی بحرانلارین و قارماشیق دورومون سببی ندیر؟ گوجلو میلتلرین ضعیف میلتلری سؤمورمه سی نین بحرانا سبب اولدوغونو سؤیله مک ایستمیرم. گئرچک سبب قارداش میلتلرین قارداش میللتلر طرفیندن سؤمورولمه سیدیر. ماکینالاشما صنایئعسی ایله موخالیفتیم ده بو اوزدندیر. ماکینا بو میلتلره باشقا میلتلری سؤمورمه لری اوچون ایمکان یارادیر.

· گوجوم یئتسه ایدی، بو آن بو سیستئمی محو ائدردیم. اؤلومجول سیلاحلارین بو سیستئمی چؤکرده جه یینه اینانسایدیم، هئچ شوبهه یه قاتیلمادان ان اؤلومجول سیلاحلاری قوللاناراق بو سیستئمی اورتادان قالدیراردیم. بؤیله ایش گؤرمورمسه، سببی بودور کی، بو سیلاحلاری قوللانماقلا بو سیستئمین مودیرلری و ایندیکی رهبرلر اؤلسه لر ده، ایندیکی سیستئم اورتادان قالخمایاجاق، اؤز حیاتینا داوام ائده جک. یؤنته ملری اورتادان قالدیرماق یئرینه آداملاری محو ائتمک ایسته ینلر یانلیش یؤنته م قوللانماقدادیرلار. بونلار، اصلینده کؤتولوگون گئرچک قایناغینی گؤرمورلر.

· ماکینالاشما اؤزونه یئر ائتمیشدیر و داوام ائده جکدیر. آنجاق ماکینانین اینسان ایشلرینی مئیداندان چیخارماسینا ایذن وئریلمه مه لیدیر. اکین یئرینی یئنی و گلیشمیش ماکینالارلا شوملاماق چوخ یاخشیدیر. آنجاق بیر آدام بیر ماکینا دوزلده رک هیندیستانین بوتون تارلالارینی اکیب تاریم اورونلرینی اؤز کونترولونا کئچیررسه، او زامان میلیونلارجا آدام ایشسیز و آج قالاجاق. داها سونرا دا ایشسیزلیک اونلاری آخماقلاشدیراجاق. نئجه کی، بیر چوخ اینسانلار ایندیکی دورومدا آخماقلاشدیریلمیشلار. گون کئچدیکجه ده آخماقلارین سایی آرتماقدادیر. من ماکینانین کند و تاریم ایقتیصادییاتینی جانلاندیرماسینی دستکله ییرم. آنجاق ماکینا آراجیلیغی ایله ال صنایئعسینی اورتادان قالدیرماغی جینایت حساب ائدیرم. ماکینالاشما سونوجوندا ایشسیز بوراخیلان میلیونلارجا کند اهالیسینه ائولرینده باشقا ایشلر وئرمکله، بلکه بو سورونلار چؤزوله بیلر.

· منیم قارشی چیخدیغیم ماکینالاشما «دلیلیگی»دیر، ماکینا دئییل. ماکینالاشما دلیلیگی داها آز ایشچی قوللاناراق، داها چوخ پارا قازانماغی آماجلاماقدادیر. میلیونلارجا ایشسیز قالمالار حسابینا زنیگینلشمه. من ده زامان و امک قونوسوندا قناعتین طرفدارییام. آنجاق بو، توپلومون چوخ آز بیر قیسمینه عآید اولمامالیدیر، هر کس اوچون اولمالیدیر. زنگینلیگین، یالنیز آزینلیق اوچون دئییل، هر کس اوچون اولماسی شرطی ایله آرتیب مرکزلشمه سی نین طرفدارییام. ایندیکی دورومدا ماکینا و ماکینا صنایئعسی چوخ آز بیر قیسمی ایشله تامین ائده رک میلیونلارجا اینسانی ایشسیز بوراخمیشدیر. ماکینالار ایشچیلرین چتینلیکلرینی آزالتماق اوچون قوللانیلمادیغیندان بشرسئورلیک دویقولاریندان محرومدور. آسان یوللا داها چوخ زنگینلیک الده ائتمه شهوتینی آرتیرماقدادیر. بوتون گوجومله بو دوروما قارشی ساواشماقدایام. ان سون آماج اینسان اولمالیدیر. ماکینا اینسان بدنی نین عوضولرینی ضعیفلتمک اوچون قوللانیلمامالیدیر. هیند ماکینالارینی بو آرادا من ایستیثنا ائدیرم. اؤرنه یین سینگئر درزی ماکیناسینی تصوور ائدین. بو ماکینا ان وئریملی کشفلردن بیری ساییلا بیلر. حتّی بونون کشفی نین اؤته سینده بیر ده بیر داستان وار. سینگئر، خانیمی نین پالتار دیکمکده نه قدر اذییت چکدیگینی گؤروردو. قادینینا اولان درین سئوگیسی اوزوندن دیکیش ماکیناسینی دوزلتدی. بونونلا دا چوخ سئودیگی قادینی نین زحمتلرینی آزالتمیش اولدو. سینگئر، یالنیزجا اؤز خانیمی نین زحمتلرینی آزالتمادی، هم ده بوتون قادینلارین آغیر ایشلری نین یونگوللشمه سینه یاردیمچی اولدو. منیم ایسته ییم، دورومون و ایش شرطلری نین دَییشمه سیدیر. دلیجه سینه زنگینلشمه چابالاری اورتادان قالخمالیدیر. ایشچییه دَیَر وئریلمه لیدیر و ایشچی ماکینالارا و زنگینلشمه لره فدا ائدیلمه مه لیدیر. بؤیله اولدوغوندا ماکینا هم اونون صاحیبینه، هم دؤولته، هم ده ایشچیلره یارارلی اولا بیلر. ماکینا قوللانیمی ایشچیلرین زحمتلرینی و آغیر ایشلرینی آزالتما کیمی، اینسانی آماجلارا خیدمت ائتمه لیدیر. ائحتیراص یئرینه محبت یئرلشرسه، هر شئی دوزه لر.

· ایپ اَییرمه ماکینالاری* صنایئعلشمه ایله یاریشماق و اونو محو ائتمک اوچون دئییلدیر. آماج هیندیستاندا بو وسیله ایله ایشسیزلیگی اورتادان قالدیرماقدیر. هیندیستان اهالیسی نین چوخو تاریم ایشلری ایله اوغراشماقدادیر. ایل ایچینده آلتی آیدان آرتیق ایشسیز قالیرلار. بونون سببی اویقون بیر ایشین اولماماسیدیر. بو اوزدن ده اهالی نین چوخو اوزون سوره لی آجلیقلا قارشی-قارشییا اولورلار. ال له ایپ اَییرمه ماکینالاری بو ایشسیزلیک سورونونا بیر چؤزگه (چاره) اولا بیلر.

· ال له ایپ اَییرمه صنعتی آدینا دیگر ساحه لرین دیشلانماسیندان یانا دئییلم. ال له ایپ اَییرمه صنعتینی یایقینلاشدیرمامین بؤیوک سببی وار. هیندیستاندا اون میلیونلارجا آدام واختلاری نین چوخونو هئچ بیر ایش گؤرمه دن کئچیریرلر. توخومو پاییزدا اکیب یازین سونلاریندا بیچیرلر. اکیم و بیچیم آراسینداکی زامان دیلیمی ایچینده ایشسیز قالیرلار. ایشسیز قالدیقلاری بو سوره ایچینده توخوماجیلیقلا مشغول اولمالارینی ایسته دیم. البتته کی، بو ایشسیزلیک دورومو اولماسایدی، توخوما ماکینالارینا دا احتییاج قالمازدی.

· آج بیر آدام هر شئیدن اؤنجه اؤز قارنینی دویورما فیکرینده دیر. بؤیله بیر آدام بیر تیکه چؤرک اوچون، حتّی اؤز آزادلیغینی دا ساتار. اون میلیونلارجا هیند اهالیسی تام بو دورومدادیر. اونلار اوچون آزادلیق و تانری کیمی سؤزلرین هئچ بیر آنلامی یوخدور. بو اینسانلاردا آزادلیق دویقوسونو اولوشدورا بیلمه میز اوچون اونلارین ایشسیزلیک سورونلارینا چاره بولمالیییق. ان آشاغی مبلغده ده اولسا، اونلاری اؤز داخمالاریندا گؤره بیلمه لری اوچون بیر ایش بولمالیییق. منیم اؤنردیگیم توخوما ماکینالاری بونون اوچون چوخ اویقوندور. یوخسوللوق، درد و غم یاتاغی اولان ان کیچیک ائولرینده ده کندلیلر بو ایشی ائده بیلرلر. قادین-کیشی اولاراق عاییله ترکیبینده ائده بیله جکلری ایشدیر. توخوما ماکینالاری منه گؤره بو سورونو کؤکوندن چؤزوب و چالیشقان بیر توپلوم اولوشدورا بیلر. بو اینسانلارین ایشسیزلیک سورونو چؤزولدویونده اونلارلا آزادلیق و کونقره** حاققیندا دانیشماق اولار. اون میلیونلارجا بو ایشسیز اینسانلارا ایش وئره جک اولان اینسان گئرچک آنلامدا اونلارین آزادلیغینی تامین ائده جکدیر. آنجاق بو یوللا بو ایشسیز قالمیش اینسانلاردا آزادلیق دویقوسونو اولوشدورماق اولار. بو یوللا اونلاری آزادلیق وورقونو ائتمک اولار.

· هیند شهرلری نین کیچیک مالیکلری هیند اهالیسی نین نئجه تدریجن جان چکیشدیکلرینی چوخ یاخشی بیلیرلر. بو کیچیک ایشچیلر چوخ یاخشی بیلیرلر کی، اونلارین بوتون حیاتلاری یابانجی سؤموروجولره یاراماقدان باشقا بیر شئی دئییلدیر. چوخ آز پارا قارشیسیندا روحلاری نین و بدنلری نین یابانجیلارین کونترولوندا اولدوغونو بیلیرلر. هیند خالقی قانینین سؤموروجولر طرفیندن نئجه سؤمورولدویونو اونلار چوخ یاخشی بیلیرلر. بونلار بیلیرلر کی، اینگیلیس یاسالاری اساسیندا هیندیستاندا تاسیس ائدیلن حؤکومت بیر سؤمورو آراجیدیر. سؤمورونون روحسوزلاشدیریب اسکلئته دؤنوشدوردویو اینسانلارین سایینی هیندیستاندا سایماقلا بیتمز. تانری وارسا، اینگیلیسلر و هیند شهرنیشینلری بو جینایتلریندن دولایی اونا جاواب وئرمک زوروندا قالاجاقلار. هیندیستاندا جریان ائدن بو جینایت، بلکه بشر تاریخینده بنزرسیزدیر.

· ایشسیزلییه، تنبللییه، سؤمورویه آراج اولماماسی شرطی ایله من ان گلیشمیش ماکینالارین قوللانیمیندان دا طرفدارلیق ائده جه یم. یوخسوللوغو، ایشسیزلیگی، احتییاجی اورتادان قالدیرمانین ان کسه یولو اولدوغوندان من توخوما جهره لرینی تکلیف ائتدیم. ایپ َییرمه ماکینالاری (جهره لر) اؤز تورونده یاخشی ماکینادیر. من بو جهره لرده بعضی دَییشیکلیکلر ائدیب، اونو هیندیستانین دورومونا اویقونلاشدیرمیشام.

· هیند کندلری محو اولورسا، هیندیستانین دا محو اولاجاقدیر. او زامان آرتیق هیندیستان دونیا قارشیسیندا هئچ بیر گؤرَولیلیک اؤز اوزَرینه آلا بیلمز. هیند کندلری او زامان آزاد اولاجاق کی، کندلر سؤمرولردن قورتولموش اولسون. صنایئعلشمه گئنیش اؤلچوده یایقینلاشارسا، بیرباشا و یا دولایسیز اولاراق هیند کندلری نین سؤموروسو ایله سونوجلاناجاق. چونکو بو، رقابت و بازارتاپما ایشلرینی ده اؤزویله برابر گتیره جک. بو اوزدن ده دیقتلریمیزی هیند کندلرینه یؤنَلتمه لی ییک. هیند کندلری اؤز ایقتیصادی گوجونه دایاناراق احتییاجلارینی اؤزلری برطرف ائتمه لیدیر. بو اؤزللیکلر قورونارسا، کندلرین ان یئنی ماکینالارلا دوناتیلماسی نین دا هئچ بیر ساقینجاسی اولماز. یالنیز بو ماکینالارین باشقالاری نین سؤموروسونه یؤنَلمه مه سینه دیقت ائتمک گره کیر.

۰۶.۰۱.۲۰۱۱

* * ال له ایپ اَییرمه ماکینالارینی قاندی هیند کندلیلرینه اؤنرمیشدی.

** هیند ایستیقلال ساواشینا اؤندرلیک ائدن بؤیوک سیاسی اؤرگوت ایدی. بو گون ده هیندیستانین ان بؤیوک سیاسی پارتییاسیدیر.